Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2011
ΔΡΑΜΑ 11 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012
Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2011
ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΟΝΕΙΡΟΥΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΔΡΑΜΑ
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΙΓΕΙΡΟΥ σας ανακοινώνει ότι την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί εκδρομή στην Ονειρούπολη στη Δράμα για όλους τους χορευτές-μικρούς και μεγάλους του χορευτικού τμήματος του Συλλόγου.
Απαραίτητη η συνοδεία ενός γονέα για τους μικρούς μας χορευτές.
Ώρα αναχώρησης 8:30 το πρωί από την κεντρική πλατεία της Αιγείρου.
Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2011
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγείρου στα Κουφάλια
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγείρου και το χορευτικό του συγκρότημα ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση της Π.Ο.Σ.Α.Ρ(Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ανατολικής Ρωμυλίας) και του Δήμου Χαλκηδόνος και βρέθηκε στο 4ο Αντάμωμα των απανταχού Ανατολικορωμυλιωτών που έγινε στα Κουφάλια το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2011
Χεριάτικος Τραμπανιστός,Ζερβός,Σφαρλής,Ζναριάτικος Τραμπανιστός,Τρεμουλιαστός και Καλλινίτικος.
και αργότερα στην Θεσσαλονίκη με την επίσκεψη μας στον Λευκό Πύργο........
............. ο Πύργος φρουρείται σωστά!!
Κρίμα ένα ακόμη ταξίδι μας έλαβε τέλος και έτσι πήραμε τον δρόμο της επιστροφής...
4ο αντάμωμα Ανατολικορωμυλιωτών στα Κουφάλια
3 Σεπτεμβρίου 2011
Με αφετηρία τις ιστορικές μνήμες και την προσπάθεια μεταλαμπάδευσης των αξιών της παράδοσης στις ερχόμενες γενιές πραγματοποιήθηκε στα Κουφάλια Θεσσαλονίκης το 4ο αντάμωμα Ανατολικορωμυλιωτών το Σάββατο 3 Σεπτέμβρη από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Ανατολικής Ρωμυλίας – Βόρειας Θράκης και το Δήμο Χαλκηδόνας. Εξακόσιοι περίπου χορευτές από είκοσι πέντε σωματεία ανά την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων τα χορευτικά τμήματα του Πολιτιστικού Ομίλου Ξυλαγανής και του Πολιτιστικού Συλλόγου Αιγείρου, ζωντάνεψαν με δρώμενα, τραγούδια και χορούς μνήμες σε ένα θεσμό που έχει σαν στόχο να συμβάλλει στην επικοινωνία μεταξύ των ανατολικορωμυλιωτών, στη συνεργασία μεταξύ των συλλόγων αλλά πάνω απ’ όλα στην προβολή του λαϊκού πολιτισμού της Ανατολικής Ρωμυλίας.
Παρόντες στο αντάμωμα οι βουλευτές Β’ Θεσσαλονίκης Θεόδωρος Καράογλου και Σάββας Αναστασιάδης, ο Δήμαρχος Χαλκηδόνος Παναγιώτης Δαϊκούδης, ο Δήμαρχος Πέλλας Γρηγόρης Στάμκος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας Γρηγόρης Αλεξιάδης, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλίας Χρήστος Σιδηρόπουλος, ο Πρόεδρος Δημοτικού .Συμβουλίου Χαλκηδόνος: Κωνσταντίνος Πλαγάκος, ο Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Πέλλας Χρήστος Πασσαλής, ο Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Βόλβης Αθανάσιος Γκαγκάρης, οι Αντιδήμαρχοι Δήμου Χαλκηδόνος, Ισίδωρος Βλαϊκούδης, Εμμανουήλ Λαγογιάννης, Ιωάννης Μπίκος, Βλαδίμηρος Μωυσίδης, Δημοτικοί Σύμβουλοι Δήμου Χαλκηδόνος και ο Πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου Κουφαλίων Κων/νος Παπαχριστούδης. Μεταξύ των παρόντων και ο πρώην δήμαρχος Ξυλαγανής, μέλος του Δ.Σ. της ΠΟΣΑΡ Χρήστος Παπανικολάου.
Μετά τους χαιρετισμούς του δημάρχου Χαλκηδόνας Παναγιώτη Δαϊκούδη και του Προέδρου της ΠΟΣΑΡ Γεωργίου Μεριστούδη, ακολούθησε ομιλία του Ομότιμου Καθηγητή και Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιερού Ιδρύματος Αγίας Τριάδας Νίκου Τερζή. Εν συνεχεία βραβεύτηκαν οι τρεις πρώην προέδροι της ΠΟΣΑΡ, ο Αντώνης Ναλμπάντης, που υπήρξε πρώτος πρόεδρος της Ομοσπονδίας που ξεπερνώντας τα μεγάλα εμπόδια έκανε το όνειρο πραγματικότητα με την ίδρυση και σύνταξη του καταστατικού της Ομοσπονδίας και την εγγραφή μελών, ο Νίκος Παπαζάγογλου, κατά την διάρκεια της θητείας του οποίου η ΠΟΣΑΡ ανδρώνεται και οι σύλλογοι που συμμετέχουν σε αυτή από 19 γίνονται 37 και η Ομοσπονδία αναγνωρίζεται στο πανελλήνιο και συμβάλει στην ίδρυση του Ιερού Ιδρύματος Αγία Τριάδα και ο Γιάννης Μηνούδης που κατά την διάρκεια της θητείας του κατάφερε να φέρει στους κόλπους όλους τους συλλόγους, να εκδοθεί το περιοδικό «Ανατολική Ρωμυλία», να θεμελιωθεί ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδας, να διοργανωθούν ημερίδες αλλά πάνω απ’ όλα γίνεται πραγματικότητα το 1ο διεθνές συνέδριο Ανατολικορωμυλιωτών.
Ακολούθησε η αναβίωση πέντε εθίμων υπό την επίβλεψη και την ευθύνη του επίκουρου καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιάννη Πραντσίδη.
Παναγιώτης Δαϊκούδης, Δήμαρχος Χαλκηδόνας, «Πρέπει να γνωρίσουμε την ιστορία μας, την παράδοση, τις ρίζες μας»
Ο Δήμαρχος Χαλκηδόνας Παναγιώτης Δαϊκούδης καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους αναφέρθηκε στους στόχους του ανταμώματος, «της μεγάλης αυτής εκδήλωσης» όπως την χαρακτήρισε, και στην ανάγκη γνώσης της ιστορίας. «Θεωρώ ότι το αντάμωμα αποτελεί ευκαιρία για τους παλιούς να θυμηθούν και για τους νέους να μάθουν. Θα πρέπει πραγματικά να γνωρίσουμε την ιστορία μας, την παράδοση, τις ρίζες μας. Την ιστορία που πρέπει να είναι βαθιά χαραγμένη στην μνήμη μας», τόνισε με έμφαση προτρέποντας όλους να γράψουν στην μνήμη τους πέντε σημαντικές ημερομηνίες για την ιστορία της Ανατολικής Ρωμυλίας, «1878, Συνθήκη του Βερολίνου με την οποία η Ανατολική Ρωμυλία ανακηρύσσεται αυτόνομο κρατίδιο, 1885 πραξικοματικά οι κομιτατζήδες την καταλαμβάνουν, 1906 ξεκίνημα του ξεριζωμού, διωγμοί με αποκορύφωμα το κάψιμο της Αγχιάλου και Μεσημβρίας, 1919 συνθήκη Νεϊγύ εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών, 1924 ο ερχομός στη μάνα Ελλάδα. Σημείο αναφοράς μας θα είναι το Ίδρυμα της Αγίας Τριάδας, μια προσπάθεια που ξεκίνησε πριν αρκετά χρόνια και σήμερα παίρνει σάρκα και οστά». Ο κ. Δαϊκούδης, υποσχέθηκε ο δήμος να είναι αρωγός σε αυτή την προσπάθεια ανάδειξης του πολιτισμού και προέτρεψε τους νέους να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια. «Οι νέοι μας θα πρέπει να κάνουν αυτό που εμείς δεν κάναμε. Να πιστεύουν στον εαυτό τους, να μάθουν να παράγουν και μέσα από όλα αυτά να φέρουν την Ελλάδα ψηλά», κατέληξε.
Γεώργιος Μεριστούδης Πρόεδρος ΠΟΣΑΡ «Η επιστροφή στις ρίζες σταυροδρόμι για την ανατροπή στον τρόπο δράσης και ζωής μας»
«Ανταμώνουμε σήμερα στην φιλόξενη πόλη των Κουφαλίων, στην Κεντρική Μακεδονία, όπου χτυπά η καρδιά της Ομοσπονδία μας και πολύ κοντά στο χώρο της Λειβαδίτσας, όπου με τις φιλότιμες προσπάθειες των ανθρώπων του Ιερού Ιδρύματος τα τελευταία χρόνια η περιοχή εξελίσσεται σε ιερό λατρευτικό ομφάλιο χώρο των Ανατολικορωμυλιωτών. Εδώ σε αυτή την περιοχή οι δύο μεγάλοι πυλώνες του Βορειοθρακικού προσφυγικού στοιχείου, η ΠΟΣΑΡ και το Ιερό Ίδρυμα Αγία Τριάδα, ενώνουν τις δυνάμεις τους, συντονίζουν τις δράσεις τους και καθορίζουν τους μελλοντικούς τους στόχους για το κοινό μας όφελος», ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του ο Πρόεδρος της ΠΟΣΑΡ, Γεώργιος Μεριστούδης, που αναφερόμενος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρωποι κάλεσε όλους σε αλλαγή τρόπου δράσης και ζωής. «Ζούμε σε καιρούς που το άγχος και η μοναξιά χαρακτηρίζουν τις έτσι και αλλιώς επιφανειακές ανθρώπινες σχέσεις, σε καιρούς απρόσωπους της μονότονης καθημερινότητας και της απέλπιδας προσπάθειας. Ζούμε σε μια εποχή που η κρίση είναι ολοκληρωτική και όχι μόνο οικονομική. Σήμερα δεν χρεοκοπούν μόνο οι οικονομίες, κρατικές και ιδιωτικές. Χρεοκοπεί ένα ολόκληρο μοντέλο ζωής που μας επέβαλαν εδώ και χρόνια. Σπάζει η φούσκα της υπερκατανάλωσης και της υπερβολής. Για χρόνια πιστέψαμε στην χίμαιρα του εύκολου πλουτισμού. Πατήσαμε σε πήλινα πόδια για να ανέβουμε κοινωνικά. Πιστέψαμε στο θεό του χρήματος που σήμερα μας γυρνά την πλάτη. Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι και ο πλέον απαισιόδοξος από εμάς θα προσπαθήσει να βρει το καλύτερο άλλοθι απέναντι στην πολιτεία που χρεοκοπεί, στην κοινωνία που γίνεται όσο το δυνατόν περισσότερο απάνθρωπη, για να κλειστεί στο καβούκι της μοναξιάς του. Όμως οι αισιόδοξοι, οι αγωνιστές, οι δυνατοί, οι πολεμιστές της καθημερινότητας, κάτι που εμείς οι πρόσφυγες αποδείξαμε, θα βρουν σήμερα πίσω από τη σημερινή καθολική κρίση την μεγάλη ευκαιρία την μοναδική πρόκληση για την πλήρη αλλαγή στον τρόπο σκέψης, αλλαγή στον τρόπο δράσης και ζωής στη σχέση μας με το συνάνθρωπό μας.
Για μας τους υπηρέτες του πολιτισμού, τους πρέσβεις της λαϊκής κουλτούρας και παράδοσης, ένας είναι ο δρόμος για την μεγάλη αλλαγή και ανατροπή. Η επιστροφή στις ρίζες, η πίστη στις πατροπαράδοτες αξίες μας, η αναβίωση των ηθών και εθίμων μας. Η καλλιέργεια της συλλογικής μνήμης και της ιστορίας μας θα αποτελέσουν σημαντικά σταυροδρόμια στο μεγάλο δρόμο της επιστροφής. Εύχομαι το σημερινό αντάμωμά μας να αποτελέσει την αφετηρία της μεγάλης επιστροφής όπου θα ανταμώσουμε ξανά τις αξίες του παρελθόντος μας και θα ξαναβρούμε τους ανθρώπινους εαυτούς μας». Ο κ. Μεριστούδης ευχαρίστησε και συνεχάρη τα ΔΣ και τα μέλη των συλλόγων που συμμετείχαν στην εκδήλωση, το δήμαρχο Χαλκηδόνας και τους συνεργάτες του, το εργατικό προσωπικό του δήμου Χαλκηδόνας, τους εθελοντές τους τρεις συλλόγους Κουφαλίων και ιδιαίτερα «τον πολύπειρο Γιάννη Πραντσίδη, τον ακάματο Παύλο Λιτουδη και την ψυχή της σημερινής εκδήλωσης Μαρίνα Ζωγράφου».
Νίκος Τερζής, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Ιερού Ιδρύματος Αγίας Τριάδας «Όχι μόνο ένας λαός, αλλά ο καθένας άνθρωπος ξεχωριστά, όταν δεν ξέρει από πού έρχεται δεν μπορεί να ξέρει πού πηγαίνει»
Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ο Νίκος Τερζής, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Ιερού Ιδρύματος Αγίας Τριάδας επικέντρωσε την ομιλία του στο Ιερό Ίδρυμα που όπως είπε «αντιπροσωπεύει έναν ελληνισμό ο οποίος ανάγεται στον 8ο αιώνα π.Χ. όπου Έλληνες υπάρχουν στα παράλια του Ευξείνου Πόντου και στα παράλια της Θράκης. Η Θράκη πριν από το Φίλιππο και το Μέγα Αλέξανδρο είχε ήδη εξελληνισθεί επί Θρακών ηγεμόνων και η παρουσία των Θρακών μετά το Φίλιππα και το Μέγα Αλέξανδρο ήταν καθοριστική. Η περιοχή αυτή λοιπόν έχει έναν ελληνισμό ο οποίος ανάγεται σε αυτά τα χρόνια και ο οποίος ενισχύθηκε μετά από τις επιχειρήσεις του Φιλίππου και του Μέγα Αλεξάνδρου και κυριάρχησε στην περιοχή όλα τα χρόνια, τα Ρωμαϊκά, τα Βυζαντινά, ακόμα και τα Οθωμανικά. Αυτόν τον ελληνισμό αντιπροσωπεύει και θέλει να υπηρετήσει το Ιερό Ίδρυμα. Το Ιερό Ίδρυμα είναι υπερτοπικό. Αγίες Τριάδες έχουμε πάρα πολλές εμείς οι Ανατολικορωμυλιώτες, αλλά αυτή η Αγία Τριάδα και ο ναός που έχει οικοδομηθεί παραδίπλα, τέσσερα χιλιόμετρα από τα Κουφάλια, είναι μια υπερτοπική Αγία Τριάδα, είναι πανελλήνια, αν θέλετε και για τον Ελληνισμό εκτός Ελλάδος είναι μια και μοναδική. Αυτή η Αγία Τριάδα δεν είναι μόνο ένα εθνικοθρησκευτικό κέντρο, είναι ένα κέντρο πνευματικό και πολιτισμού», τόνισε ο κ. Τερζής προτρέποντας τον κόσμο να την επισκεφθεί και χαρακτήρισε ως αρχή το γεγονός της ανέγερσης ναού εκεί.
«Σε αυτό το χώρο πρόκειται να στεγασθεί λαογραφικό μουσείο που θα έχει σχέση με το λαϊκό πολιτισμό και τα γενικότερα επιτεύγματα των συνανθρώπων μας από την Ανατολική Ρωμυλία, θα στεγάσει βιβλιοθήκη όπου και θα συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία που έχουν γραφεί για την Ανατολική Ρωμυλία και θα συνεχίσουν να γράφονται, θα στεγάσει δραστηριότητες, όπως εκδόσεις που θα αφορούν την Ανατολική Ρωμυλία, καθώς και άλλες, και με μια φράση θα έλεγα ότι θα αποτελέσει το κοινό σπίτι όλων των Ανατολικορωμυλιωτών από την Πελοπόννησο μέχρι τα Δίκαια, από την Κομοτηνή μέχρι την Θεσσαλία. Αυτός ο χώρος είναι ένας χώρος που ανήκει σε μας, είναι ένας χώρος τιμής προς τους προγόνους μας, είναι ένας χώρος για να επικοινωνήσουμε μαζί τους μυστηριακά, είναι ένας χώρος όπου θα διατηρήσουμε και θα συνεχίσουμε τις παρακαταθήκες εκείνες που μας άφησαν. Γιατί όχι μόνο ένας λαός αλλά ο καθένας άνθρωπος ξεχωριστά όταν δεν ξέρει από πού έρχεται δεν μπορεί να ξέρει πού πηγαίνει».
Στη συνέχεια ο κ. Τερζής αναφέρθηκε στους στόχους του Ιερού Ιδρύματος Ανατολικορωμυλιωτών «Αγία Τριάδα» που αφορούν «στο να τονώσει την αυτογνωσία μας, να τονώσει αυτό που ήμασταν, να δώσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, όχι μόνο για να τιμήσουμε το παρελθόν αλλά να για να οικοδομήσουμε και να αντιμετωπίσουμε το σήμερα και το αύριο. Πρέπει να ξέρουμε ότι στις κοινωνίες των ανθρώπων οι δύσκολες περίοδοι είναι συνήθως κανόνας και όχι η εξαίρεση. Σε αυτή την δύσκολη εποχή που ζούμε θεωρώ ότι όλοι θα πρέπει να καταλάβουμε ότι θα πάρουμε πατώντας στα χώματα αυτού του ιερού ιδρύματος την δύναμη για να πατήσουμε στα πόδια μας και να πάρουμε το δρόμο μας», κατέληξε ο κ. Τερζής.
Αναβίωση εθίμων
Υπεύθυνος για την αναβίωση των εθίμων ο επίκουρος καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ο κ. Γιάννης Πραντσίδης παρουσιάζοντας τα έθιμα τονίζει τα εξής:
Οι Ανατολικορωμυλιώτες αγαπούσαν τόσο πολύ το χορό και το τραγούδι, ώστε ακόμη και όταν δεν χόρευαν στο μεσοχώρι, προσπαθούσαν να δημιουργήσουν τέτοιες ευκαιρίες. Μια τέτοια ευκαιρία ήταν οι “Σιντιάνκες” που γίνονταν το Σεπτέμβρη και μέχρι να πιάσουν τα πρώτα φθινοπωρινά κρύα. Τα βράδια, οι ανύπαντρες νέες και οι παντρεμένες γυναίκες συγκεντρώνονταν στο μεσοχώρι ή στις γειτονιές, άναβαν φωτιά και ασχολούνταν με το γνέσιμο του μαλλιού. Η συντιάνκα ήταν μια άλλη ευκαιρία και για τούς νέους να συναντήσουν τις κοπέλες. Οι γυναίκες συνόδευαν το γνέσιμο του μαλλιού με τραγούδια ειδικά, που τα έλεγαν αποκλειστικά στις συναθροίσεις αυτές. Οταν η ώρα προχωρούσε και η δουλειά γινόταν βαρετή, πιάνονταν στο χορό.”Ντάμασταν κουρίτσια πήγιναμι στου μισουχώρ(ι) αλαγμένις, στουλσμένις κι έγνειθαμι. Τα παλικάρια έρουνταν να κουνουστήσν μη τα κουρίτσια, κι ύστιρα, σα χιρίσ(ει) η γκάιντα να ουαλεί, έφκιαναμι τρανό χουρό όπους στου παναϋρ(ι)”.
Το δρώμενο παρουσίασε το ΚΑΠΗ Κουφαλίων, ενώ χόρεψαν οι σύλλογοι ΚΑΠΗ Κουφαλίων, Σύλλογος «Αριστοτέλης» Κουφαλίων, Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής, Σύλλογος»Αμύδων» Αξιοχωρίου, Σύλλογος «Άγιος Τρύφων» Γουμένισσας, Σύλλογος Δοξάτου Δράμας, οι δε χοροί που χόρεψαν ήταν, Συρτός, Μπαϊντούσκα, Τροϊρου, Ποδαράκι, Ζωναράδικος
Το δρώμενο της καμήλας
Η πρωτοχρονιά σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου και το ξεκίνημα μιας νέας έτσι οι συμβολικές λέξεις και πράξεις που συνοδεύουν τα διάφορα έθιμα αποσκοπούν στην εξασφάλιση, για κάθε οικογένεια αλλά και για ολόκληρη την κοινότητα, της ευτυχίας για την καινούρια χρονιά. Το έθιμο που συγκινούσε ιδιαίτερα τους βορειοθρακιώτες, ήταν οι “καμήλες”, με τις ανθρωπομορφικές και ζωομορφικές μεταμφιέσεις. Συμμετείχαν μόνο οι άνδρες, και η οργάνωσή του αφορούσε τα παλικάρια του χωριού. Τα πρόσωπα του εθίμου ήταν ο “ντιβιτζής” (καμηλιέρης) το κύριο πρόσωπο, και η καμήλα “. Το “θίασο” συνόδευε ο γκαϊντατζής ή ο φιουρτζής.
Το φθινόπωρο όταν λιγόστευαν οι δουλειές ξεκινούσαν να οργανώνονται δειλά-δειλά οι σάρτες (ομάδες) ανδρών για τα τραγούδια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Οι παρέες αυτές καθώς και ο ντιβιτζής με την καμήλα περιέρχονταν τα σπίτια του χωριού και τραγουδούσαν την παραμονή της πρωτοχρονιάς το τραγούδι του Αγίου Βασιλείου αλλά και τραγούδια παινέματα για κάθε μέλος της οικογένειας. Υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός τραγουδιών που περιελάμβανε όλα τα πρόσωπα του κοινωνικού περίγυρου Στους δρόμους του χωριού αντηχούσε το τραγούδι «Στη Βάρνα και στο Δούναβη βαρά βαγμούρα βάζει, ένας του λέ(ει) είν’ άνιμους κι άλλους βαρύς χειμώμας – ούδ’ άνιμους είνι αυτός κι ουδέ βαρύς χειμώνας – αυτός είνι τ’ Μιχαλ(η) Μπεή η υιός που πουλιμά τουν τούρκου», Οταν έμπαιναν στην αυλή του σπιτιού ο ντιβιτζής, αφού ευχόταν χρόνια πολλά στο αφεντικό που τους καλοσώριζε, χόρευαν, εκτελούσαν διάφορες κωμικές πράξεις και τελείωναν με το συμβολικό θάνατο και την ανάσταση της καμήλας: Ο ντιβιτζής έπαιρνε το χρηματικό φιλοδώρημα, και η στιχομυθία τελείωνε με ευχές για καλή δύναμη και καλή σοδιά.Το ξημέρωμα και αφού οι σάρτες και η καμήλα είχαν περάσει από τα τελευταία σπίτια κατέληγαν στο μεσοχώρι όπου ήταν συγκεντρωμένο όλο το χωριό, άνδρες, γυναίκες, γέροι παιδιά, περιμένοντας την καμήλα και ακολουθούσε πάνδημος χορός. Το κατ ‘εξοχήν τραγούδι της εκδήλωσης αυτής είναι οι «καμήλες»«Καλές καμήλες, Καλά κορτσούδια, καλά κορτσούδια Καλά παλκάρια».
Το δρώμενο παρουσίασε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Τρικάλων Ημαθίας, χόρεψαν οι σύλλογοι, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Τρικάλων Ημαθίας, Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης Λάρισας, Σύλλογος ,διατήρησης και προβολής της παράδοσης της Ανατολικής Ρωμυλίας, Βόλου, Σύλλογος «Πρόοδος» Αδένδρου, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Παλιάς Πέλλας, Σύλλογος Γυναικών Δικαίων Έβρου
Οι χοροί που χόρεψαν ήταν Συγκαθιστός, Ζερβοδέξος, Στις τρείς, Μπαϊντούσκα, Ζωναράδικος
Η μέρα της Μπάμπως
Το έθιμο αυτό τελούνταν, στις πόλεις και τα χωριά της Βόρειας Θράκης, στις 8 Ιανουαρίου που είναι η γιορτή της Αγίας Δομνίκης ή Δόμνης . Τιμώμενο πρόσωπο εκείνη τη μέρα ήταν η μαμή ή μπάμπω όπως την έλεγαν, που την τιμούσαν ιδιαίτερα οι γυναίκες, προπάντων εκείνες που τις “μπάμπευε” τις ξεγεννούσε. Τη μέρα αυτή (που σχετίζεται και με παράλληλα έθιμα γυναικοκρατίας η παρουσία των ανδρών ήταν απαγορευμένη) γίνονταν μια σειρά από εκδηλώσεις.
Το πρωί οι γυναίκες που είχαν γεννήσει εκείνη τη χρονιά, αλλά και όσες είχαν μικρά παιδιά, έπαιρναν μια κανάτα νερό, σαπούνι, πετσέτα και πήγαιναν στο σπίτι της μπάμπως. Εκεί της έριχναν νερό να πλύνει τα χέρια της, και αφού της φιλούσαν το χέρι, της έδιναν δώρα, Ύστερα επέστρεφαν στο σπίτι, μαγείρευαν και ξαναπήγαιναν το μεσημέρι με φαγητά και κρασί. Αφού έτρωγαν και έπιναν, άρχιζαν το τραγούδι και το χορό, στη συνέχεια σχηματίζοντας πομπή με σκωπτικά τραγούδια χορό και κρασί την περιέφεραν στην πλατεία όπου συνεχιζόταν ο χορός. Μετά το πέρας της πομπής ακολουθούσε γλέντι «κεκλεισμένων των θυρών».
Το δρώμενο παρουσίασε ο σύλλογος Λειβαδιάς Σερρών και χόρεψαν οι σύλλογοι, Σύλλογος «Η Μπάμπω» Λειβαδιάς Σερρών, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Σκεπαστού Θεσσαλονίκης, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Κίτρους Πιερίας, Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγείρου Κομοτηνής, Σύλλογος Καλίνδριας Κιλκίς, Σύλλογος Αγίου Αθανασίου Δράμας, οι δε χοροί που χόρεψαν ήταν Χεριάτικος Τραμπανιστός, Ζερβός, Σφαρλής, Τραμπανιστός, Τρεμουλιαστός, Καλλινίτικος.
Ρουμπάνα (Λαζαρίνες)
Το Πάσχα, από τις μεγαλύτερες χριστιανικές γιορτές, γιορταζόταν στα χωριά της Ανατολικής Ρωμυλίας με τριήμερο “χορό” στο μεσοχώρι. Η προετοιμασία για το Πάσχα περιελάμβανε μια σειρά από εθιμικές προδιαγραφές που άρχιζαν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η όλη γιορτή τελείωνε με χορό στην πλατεία του χωριού και τις τρεις μέρες του Πάσχα. Ο “χορός” στην πλατεία ξεκινούσε μετά το μεσημέρι και κρατούσε ώς τη δύση του ηλίου συνοδευόταν πάντοτε από όργανα. Από τα έθιμα της περιόδου του Πάσχα ξεχωρίζει το έθιμο της «ρουμπάνας»όπως το συναντούμε στους πρόσφυγες από το Μεγάλο και Μικρό Μοναστήρι της Βόρειας Θράκης. Το έθιμο της ρουμπάνας τελούσαν το Σάββατο του Λαζάρου οι νέες της παντρειάς, οι οποίες και αναλάμβαναν την οργάνωση και τέλεσή του. Πέρα από τη θρησκευτική του διάσταση είχε έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, γιατί έδινε την ευκαιρία στις νέες για μιαν επίσημη τελετουργική έξοδο από το σπίτι και τη δυνατότητα να επιδείξουν τις ικανότητές τους στο τραγούδι και το χορό, που ήταν βασικά του στοιχεία. Το κύριο μέρος του εθίμου ξεκινούσε το μεσημέρι του Σαββάτου. Οι κοπέλες, ντυμένες και στολισμένες συγκεντρώνονταν στην πλατεία του χωριού όπου εξέλεγαν τη «νούνα» που θα ήταν η αρχηγός της «ομάδας», στη συνέχεια επισκέπτονταν όλα τα σπίτια του χωριού. Στο δρόμο τραγουδούσαν ειδικά τραγούδια για το δρόμο, ως την είσοδο του σπιτιού.Μπαίνοντας στην αυλή τραγουδούσαν: Για έβγα μουρ μάλι (μάνα), να ειδής τουν τσιουμπάνη, πως λαλεί ν’ καβάλα. Φτάνοντας στην πόρτα του σπιτιού στέκονται δυο κοπέλες από τη μια πλευρά της πόρτας και δυο από την άλλη και τραγουδούν τραγούδια, παινέματα, για τα μέλη της οικογένειας.
Έν τω μεταξύ τα άλλα κορίτσια βάζουν το καλάθι που έχουν μαζί τους στη μέση της αυλής και χορεύουν, γύρω από αυτό τραγουδώντας ειδικά, για την περίσταση, τραγούδια μέχρι να πάρουν τα σχετικά φιλοδωρήματα οπότε φεύγουν για άλλο σπίτι. Φεύγοντας τραγουδούν το τραγούδι: ια σκάσι, σκάσι τσιουμπάνι, καλίνου ράντου ντιουλμπέρου, κατόπι σ’ κι δεν έρουμι, καλίνου ράντου ντιουλμπέρου. Αφού περάσουν από όλα τα σπίτια του χωριού καταλήγουν στην πλατεία όπου στήνουν χορό και από κει πηγαίνουν, χορεύοντας στο σπίτι της νούνας και συνεχίζουν το χορό στην αυλή της.
Το δρώμενο παρουσίασε ο σύλλογος γυναικών Νέου Μοναστηρίου, χόρεψαν οι σύλλογοι Σύλλογος Γυναικών Νέου Μοναστηρίου, Σύλλογος Κυπρίνου Έβρου, Σύλλογος Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης, Σύλλογος «Καβακλί» Κουφαλίων, Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Κορινού, Σύλλογος Μανδρών Κιλκίς. Οι χοροί που χόρεψαν ήταν οι Μπογδάνος , Μπαϊντούσκα, Μιλίσω, Στις τρείς, Ζωναράδικος.
Δρώμενα του γάμου
Η χαρά (ο γάμος)
Ο γάμος ή “χαρά”, γεγονός ορόσημο στη ζωή του ανθρώπου, αποτελούσε εύλογα μιαν από τις σπουδαιότερες περιστάσεις για χορό. Ο γάμος άρχιζε με το προξενειό, προχωρούσε με τον αρραβώνα και κατέληγε με τα στεφανώματα και το γλέντι της δευτέρας (ή αντίχαρα). Ο γάμος περιλάμβανε μια σειρά από έθιμα, όπου η χρησιμοποίηση συμβόλων και συμβολικών πράξεων αποσκοπούσε στο να δημιουργήσει συνθήκες ομαλής διάβασης από τη μια κοινωνική κατάσταση στην άλλη
Το ξύρισμα του γαμπρού
Το Σάββατο το απόγευμα στο σπίτι του γαμπρού -με συμμετοχή και συγγενών της νύφης- γινόταν το ξύρισμα του γαμπρού. Και η διαδικασία αυτή συνοδευόταν από μια σειρά εθιμικές και χορευτικές πράξεις, που αποσκοπούσαν στο να εξασφαλίσουν δύναμη και ευημερία στο γαμπρό και αποτροπή κάθε κακού. Προτού καθίσει ο γαμπρός για το ξύρισμα, τον περνούσαν από τα “μιτάρια” (εξαρτήματα του αργαλειού) τρείς φορές. Μετά τον έβαζαν να καθίσει στην καρέκλα και στα πόδια του τοποθετούσαν ένα “σίδερο” να πατάει. Στη διάρκεια του ξυρίσματος έπαιζε η γκάιντα ή τραγουδούσαν οι γυναίκες τραγούδια ειδικά για την περίπτωση. Μετά το γαμπρό ξυρίζονταν άλλα δύο άτομα, για να συμπληρωθεί ο αριθμός τρία.Όταν τέλειωνε το ξύρισμα, ο γαμπρός με το μπαϊράκι στο χέρι και με τη συνοδεία της γκάιντας χόρευε ζωναράδικο χορό κάνοντας τρεις γύρους, ενώ οι παρευρισκόμενοι τον ακολουθούσαν. Ακολουθούσε γλέντι.
Το πέταγμα του μήλου
Όταν πλησίαζε η ώρα για τα στέφανα και ο γαμπρός ήταν έτοιμος, σχηματιζόταν πομπή με συμμετοχή όλων των συγγενών από το σπίτι του γαμπρού με κατεύθυνση προς το σπίτι του κουμπάρου. Σ’ όλη τη διαδρομή τα όργανα, που προηγούνταν της πομπής, έπαιζαν τον συγκαθιστό, ενώ ό μπράτιμος με το μπαϊράκι, καθώς και τα νεότερα άτομα χόρευαν συνέχεια. Εκεί ο κουμπάρος, που τους περίμενε, τους κερνούσε και στη συνέχεια η πομπή κατευθυνόταν στο σπίτι της νύφης με τη συμμετοχή του κουμπάρου και των καλεσμένων του. Όταν η πομπή έφθανε εκεί και έμπαινε στην αυλή, η νύφη εμφανιζόταν στην είσοδο του σπιτιού και πέταγε το “μήλο”. Όλοι προσπαθούσαν να πιάσουν το μήλο, γιατί θεωρούνταν τυχερό γι’ αυτόν που θα το έπαιρνε.
Το δρώμενο παρουσίασε ο σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Γιαννιτσών και χόρεψαν οι σύλλογοι, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Γιαννιτσών, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Κουφαλίων, Καλλιτεχνικός Όμιλος Χαλκηδόνας, Σύλλογος Αρχοντικού Γιαννιτσών, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Βόλου, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Αλεξανδρούπολης και οι χοροί που χόρεψαν ήταν, Συγκαθιστός , Ζερβοδέξος, Μπαμπαϊτικο η Καστρινό, Ένα – δύο- τρία , Ζαβρατένο-Τσέστος.
Παρόντες στο αντάμωμα οι βουλευτές Β’ Θεσσαλονίκης Θεόδωρος Καράογλου και Σάββας Αναστασιάδης, ο Δήμαρχος Χαλκηδόνος Παναγιώτης Δαϊκούδης, ο Δήμαρχος Πέλλας Γρηγόρης Στάμκος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας Γρηγόρης Αλεξιάδης, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλίας Χρήστος Σιδηρόπουλος, ο Πρόεδρος Δημοτικού .Συμβουλίου Χαλκηδόνος: Κωνσταντίνος Πλαγάκος, ο Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Πέλλας Χρήστος Πασσαλής, ο Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Βόλβης Αθανάσιος Γκαγκάρης, οι Αντιδήμαρχοι Δήμου Χαλκηδόνος, Ισίδωρος Βλαϊκούδης, Εμμανουήλ Λαγογιάννης, Ιωάννης Μπίκος, Βλαδίμηρος Μωυσίδης, Δημοτικοί Σύμβουλοι Δήμου Χαλκηδόνος και ο Πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου Κουφαλίων Κων/νος Παπαχριστούδης. Μεταξύ των παρόντων και ο πρώην δήμαρχος Ξυλαγανής, μέλος του Δ.Σ. της ΠΟΣΑΡ Χρήστος Παπανικολάου.
Μετά τους χαιρετισμούς του δημάρχου Χαλκηδόνας Παναγιώτη Δαϊκούδη και του Προέδρου της ΠΟΣΑΡ Γεωργίου Μεριστούδη, ακολούθησε ομιλία του Ομότιμου Καθηγητή και Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιερού Ιδρύματος Αγίας Τριάδας Νίκου Τερζή. Εν συνεχεία βραβεύτηκαν οι τρεις πρώην προέδροι της ΠΟΣΑΡ, ο Αντώνης Ναλμπάντης, που υπήρξε πρώτος πρόεδρος της Ομοσπονδίας που ξεπερνώντας τα μεγάλα εμπόδια έκανε το όνειρο πραγματικότητα με την ίδρυση και σύνταξη του καταστατικού της Ομοσπονδίας και την εγγραφή μελών, ο Νίκος Παπαζάγογλου, κατά την διάρκεια της θητείας του οποίου η ΠΟΣΑΡ ανδρώνεται και οι σύλλογοι που συμμετέχουν σε αυτή από 19 γίνονται 37 και η Ομοσπονδία αναγνωρίζεται στο πανελλήνιο και συμβάλει στην ίδρυση του Ιερού Ιδρύματος Αγία Τριάδα και ο Γιάννης Μηνούδης που κατά την διάρκεια της θητείας του κατάφερε να φέρει στους κόλπους όλους τους συλλόγους, να εκδοθεί το περιοδικό «Ανατολική Ρωμυλία», να θεμελιωθεί ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδας, να διοργανωθούν ημερίδες αλλά πάνω απ’ όλα γίνεται πραγματικότητα το 1ο διεθνές συνέδριο Ανατολικορωμυλιωτών.
Ακολούθησε η αναβίωση πέντε εθίμων υπό την επίβλεψη και την ευθύνη του επίκουρου καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιάννη Πραντσίδη.
Παναγιώτης Δαϊκούδης, Δήμαρχος Χαλκηδόνας, «Πρέπει να γνωρίσουμε την ιστορία μας, την παράδοση, τις ρίζες μας»
Ο Δήμαρχος Χαλκηδόνας Παναγιώτης Δαϊκούδης καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους αναφέρθηκε στους στόχους του ανταμώματος, «της μεγάλης αυτής εκδήλωσης» όπως την χαρακτήρισε, και στην ανάγκη γνώσης της ιστορίας. «Θεωρώ ότι το αντάμωμα αποτελεί ευκαιρία για τους παλιούς να θυμηθούν και για τους νέους να μάθουν. Θα πρέπει πραγματικά να γνωρίσουμε την ιστορία μας, την παράδοση, τις ρίζες μας. Την ιστορία που πρέπει να είναι βαθιά χαραγμένη στην μνήμη μας», τόνισε με έμφαση προτρέποντας όλους να γράψουν στην μνήμη τους πέντε σημαντικές ημερομηνίες για την ιστορία της Ανατολικής Ρωμυλίας, «1878, Συνθήκη του Βερολίνου με την οποία η Ανατολική Ρωμυλία ανακηρύσσεται αυτόνομο κρατίδιο, 1885 πραξικοματικά οι κομιτατζήδες την καταλαμβάνουν, 1906 ξεκίνημα του ξεριζωμού, διωγμοί με αποκορύφωμα το κάψιμο της Αγχιάλου και Μεσημβρίας, 1919 συνθήκη Νεϊγύ εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών, 1924 ο ερχομός στη μάνα Ελλάδα. Σημείο αναφοράς μας θα είναι το Ίδρυμα της Αγίας Τριάδας, μια προσπάθεια που ξεκίνησε πριν αρκετά χρόνια και σήμερα παίρνει σάρκα και οστά». Ο κ. Δαϊκούδης, υποσχέθηκε ο δήμος να είναι αρωγός σε αυτή την προσπάθεια ανάδειξης του πολιτισμού και προέτρεψε τους νέους να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια. «Οι νέοι μας θα πρέπει να κάνουν αυτό που εμείς δεν κάναμε. Να πιστεύουν στον εαυτό τους, να μάθουν να παράγουν και μέσα από όλα αυτά να φέρουν την Ελλάδα ψηλά», κατέληξε.
Γεώργιος Μεριστούδης Πρόεδρος ΠΟΣΑΡ «Η επιστροφή στις ρίζες σταυροδρόμι για την ανατροπή στον τρόπο δράσης και ζωής μας»
«Ανταμώνουμε σήμερα στην φιλόξενη πόλη των Κουφαλίων, στην Κεντρική Μακεδονία, όπου χτυπά η καρδιά της Ομοσπονδία μας και πολύ κοντά στο χώρο της Λειβαδίτσας, όπου με τις φιλότιμες προσπάθειες των ανθρώπων του Ιερού Ιδρύματος τα τελευταία χρόνια η περιοχή εξελίσσεται σε ιερό λατρευτικό ομφάλιο χώρο των Ανατολικορωμυλιωτών. Εδώ σε αυτή την περιοχή οι δύο μεγάλοι πυλώνες του Βορειοθρακικού προσφυγικού στοιχείου, η ΠΟΣΑΡ και το Ιερό Ίδρυμα Αγία Τριάδα, ενώνουν τις δυνάμεις τους, συντονίζουν τις δράσεις τους και καθορίζουν τους μελλοντικούς τους στόχους για το κοινό μας όφελος», ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του ο Πρόεδρος της ΠΟΣΑΡ, Γεώργιος Μεριστούδης, που αναφερόμενος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρωποι κάλεσε όλους σε αλλαγή τρόπου δράσης και ζωής. «Ζούμε σε καιρούς που το άγχος και η μοναξιά χαρακτηρίζουν τις έτσι και αλλιώς επιφανειακές ανθρώπινες σχέσεις, σε καιρούς απρόσωπους της μονότονης καθημερινότητας και της απέλπιδας προσπάθειας. Ζούμε σε μια εποχή που η κρίση είναι ολοκληρωτική και όχι μόνο οικονομική. Σήμερα δεν χρεοκοπούν μόνο οι οικονομίες, κρατικές και ιδιωτικές. Χρεοκοπεί ένα ολόκληρο μοντέλο ζωής που μας επέβαλαν εδώ και χρόνια. Σπάζει η φούσκα της υπερκατανάλωσης και της υπερβολής. Για χρόνια πιστέψαμε στην χίμαιρα του εύκολου πλουτισμού. Πατήσαμε σε πήλινα πόδια για να ανέβουμε κοινωνικά. Πιστέψαμε στο θεό του χρήματος που σήμερα μας γυρνά την πλάτη. Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι και ο πλέον απαισιόδοξος από εμάς θα προσπαθήσει να βρει το καλύτερο άλλοθι απέναντι στην πολιτεία που χρεοκοπεί, στην κοινωνία που γίνεται όσο το δυνατόν περισσότερο απάνθρωπη, για να κλειστεί στο καβούκι της μοναξιάς του. Όμως οι αισιόδοξοι, οι αγωνιστές, οι δυνατοί, οι πολεμιστές της καθημερινότητας, κάτι που εμείς οι πρόσφυγες αποδείξαμε, θα βρουν σήμερα πίσω από τη σημερινή καθολική κρίση την μεγάλη ευκαιρία την μοναδική πρόκληση για την πλήρη αλλαγή στον τρόπο σκέψης, αλλαγή στον τρόπο δράσης και ζωής στη σχέση μας με το συνάνθρωπό μας.
Για μας τους υπηρέτες του πολιτισμού, τους πρέσβεις της λαϊκής κουλτούρας και παράδοσης, ένας είναι ο δρόμος για την μεγάλη αλλαγή και ανατροπή. Η επιστροφή στις ρίζες, η πίστη στις πατροπαράδοτες αξίες μας, η αναβίωση των ηθών και εθίμων μας. Η καλλιέργεια της συλλογικής μνήμης και της ιστορίας μας θα αποτελέσουν σημαντικά σταυροδρόμια στο μεγάλο δρόμο της επιστροφής. Εύχομαι το σημερινό αντάμωμά μας να αποτελέσει την αφετηρία της μεγάλης επιστροφής όπου θα ανταμώσουμε ξανά τις αξίες του παρελθόντος μας και θα ξαναβρούμε τους ανθρώπινους εαυτούς μας». Ο κ. Μεριστούδης ευχαρίστησε και συνεχάρη τα ΔΣ και τα μέλη των συλλόγων που συμμετείχαν στην εκδήλωση, το δήμαρχο Χαλκηδόνας και τους συνεργάτες του, το εργατικό προσωπικό του δήμου Χαλκηδόνας, τους εθελοντές τους τρεις συλλόγους Κουφαλίων και ιδιαίτερα «τον πολύπειρο Γιάννη Πραντσίδη, τον ακάματο Παύλο Λιτουδη και την ψυχή της σημερινής εκδήλωσης Μαρίνα Ζωγράφου».
Νίκος Τερζής, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Ιερού Ιδρύματος Αγίας Τριάδας «Όχι μόνο ένας λαός, αλλά ο καθένας άνθρωπος ξεχωριστά, όταν δεν ξέρει από πού έρχεται δεν μπορεί να ξέρει πού πηγαίνει»
Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ο Νίκος Τερζής, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Ιερού Ιδρύματος Αγίας Τριάδας επικέντρωσε την ομιλία του στο Ιερό Ίδρυμα που όπως είπε «αντιπροσωπεύει έναν ελληνισμό ο οποίος ανάγεται στον 8ο αιώνα π.Χ. όπου Έλληνες υπάρχουν στα παράλια του Ευξείνου Πόντου και στα παράλια της Θράκης. Η Θράκη πριν από το Φίλιππο και το Μέγα Αλέξανδρο είχε ήδη εξελληνισθεί επί Θρακών ηγεμόνων και η παρουσία των Θρακών μετά το Φίλιππα και το Μέγα Αλέξανδρο ήταν καθοριστική. Η περιοχή αυτή λοιπόν έχει έναν ελληνισμό ο οποίος ανάγεται σε αυτά τα χρόνια και ο οποίος ενισχύθηκε μετά από τις επιχειρήσεις του Φιλίππου και του Μέγα Αλεξάνδρου και κυριάρχησε στην περιοχή όλα τα χρόνια, τα Ρωμαϊκά, τα Βυζαντινά, ακόμα και τα Οθωμανικά. Αυτόν τον ελληνισμό αντιπροσωπεύει και θέλει να υπηρετήσει το Ιερό Ίδρυμα. Το Ιερό Ίδρυμα είναι υπερτοπικό. Αγίες Τριάδες έχουμε πάρα πολλές εμείς οι Ανατολικορωμυλιώτες, αλλά αυτή η Αγία Τριάδα και ο ναός που έχει οικοδομηθεί παραδίπλα, τέσσερα χιλιόμετρα από τα Κουφάλια, είναι μια υπερτοπική Αγία Τριάδα, είναι πανελλήνια, αν θέλετε και για τον Ελληνισμό εκτός Ελλάδος είναι μια και μοναδική. Αυτή η Αγία Τριάδα δεν είναι μόνο ένα εθνικοθρησκευτικό κέντρο, είναι ένα κέντρο πνευματικό και πολιτισμού», τόνισε ο κ. Τερζής προτρέποντας τον κόσμο να την επισκεφθεί και χαρακτήρισε ως αρχή το γεγονός της ανέγερσης ναού εκεί.
«Σε αυτό το χώρο πρόκειται να στεγασθεί λαογραφικό μουσείο που θα έχει σχέση με το λαϊκό πολιτισμό και τα γενικότερα επιτεύγματα των συνανθρώπων μας από την Ανατολική Ρωμυλία, θα στεγάσει βιβλιοθήκη όπου και θα συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία που έχουν γραφεί για την Ανατολική Ρωμυλία και θα συνεχίσουν να γράφονται, θα στεγάσει δραστηριότητες, όπως εκδόσεις που θα αφορούν την Ανατολική Ρωμυλία, καθώς και άλλες, και με μια φράση θα έλεγα ότι θα αποτελέσει το κοινό σπίτι όλων των Ανατολικορωμυλιωτών από την Πελοπόννησο μέχρι τα Δίκαια, από την Κομοτηνή μέχρι την Θεσσαλία. Αυτός ο χώρος είναι ένας χώρος που ανήκει σε μας, είναι ένας χώρος τιμής προς τους προγόνους μας, είναι ένας χώρος για να επικοινωνήσουμε μαζί τους μυστηριακά, είναι ένας χώρος όπου θα διατηρήσουμε και θα συνεχίσουμε τις παρακαταθήκες εκείνες που μας άφησαν. Γιατί όχι μόνο ένας λαός αλλά ο καθένας άνθρωπος ξεχωριστά όταν δεν ξέρει από πού έρχεται δεν μπορεί να ξέρει πού πηγαίνει».
Στη συνέχεια ο κ. Τερζής αναφέρθηκε στους στόχους του Ιερού Ιδρύματος Ανατολικορωμυλιωτών «Αγία Τριάδα» που αφορούν «στο να τονώσει την αυτογνωσία μας, να τονώσει αυτό που ήμασταν, να δώσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, όχι μόνο για να τιμήσουμε το παρελθόν αλλά να για να οικοδομήσουμε και να αντιμετωπίσουμε το σήμερα και το αύριο. Πρέπει να ξέρουμε ότι στις κοινωνίες των ανθρώπων οι δύσκολες περίοδοι είναι συνήθως κανόνας και όχι η εξαίρεση. Σε αυτή την δύσκολη εποχή που ζούμε θεωρώ ότι όλοι θα πρέπει να καταλάβουμε ότι θα πάρουμε πατώντας στα χώματα αυτού του ιερού ιδρύματος την δύναμη για να πατήσουμε στα πόδια μας και να πάρουμε το δρόμο μας», κατέληξε ο κ. Τερζής.
Υπεύθυνος για την αναβίωση των εθίμων ο επίκουρος καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ο κ. Γιάννης Πραντσίδης παρουσιάζοντας τα έθιμα τονίζει τα εξής:
Σιντιάνκες (συναθροίσεις)
Οι Ανατολικορωμυλιώτες αγαπούσαν τόσο πολύ το χορό και το τραγούδι, ώστε ακόμη και όταν δεν χόρευαν στο μεσοχώρι, προσπαθούσαν να δημιουργήσουν τέτοιες ευκαιρίες. Μια τέτοια ευκαιρία ήταν οι “Σιντιάνκες” που γίνονταν το Σεπτέμβρη και μέχρι να πιάσουν τα πρώτα φθινοπωρινά κρύα. Τα βράδια, οι ανύπαντρες νέες και οι παντρεμένες γυναίκες συγκεντρώνονταν στο μεσοχώρι ή στις γειτονιές, άναβαν φωτιά και ασχολούνταν με το γνέσιμο του μαλλιού. Η συντιάνκα ήταν μια άλλη ευκαιρία και για τούς νέους να συναντήσουν τις κοπέλες. Οι γυναίκες συνόδευαν το γνέσιμο του μαλλιού με τραγούδια ειδικά, που τα έλεγαν αποκλειστικά στις συναθροίσεις αυτές. Οταν η ώρα προχωρούσε και η δουλειά γινόταν βαρετή, πιάνονταν στο χορό.”Ντάμασταν κουρίτσια πήγιναμι στου μισουχώρ(ι) αλαγμένις, στουλσμένις κι έγνειθαμι. Τα παλικάρια έρουνταν να κουνουστήσν μη τα κουρίτσια, κι ύστιρα, σα χιρίσ(ει) η γκάιντα να ουαλεί, έφκιαναμι τρανό χουρό όπους στου παναϋρ(ι)”.
Το δρώμενο παρουσίασε το ΚΑΠΗ Κουφαλίων, ενώ χόρεψαν οι σύλλογοι ΚΑΠΗ Κουφαλίων, Σύλλογος «Αριστοτέλης» Κουφαλίων, Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής, Σύλλογος»Αμύδων» Αξιοχωρίου, Σύλλογος «Άγιος Τρύφων» Γουμένισσας, Σύλλογος Δοξάτου Δράμας, οι δε χοροί που χόρεψαν ήταν, Συρτός, Μπαϊντούσκα, Τροϊρου, Ποδαράκι, Ζωναράδικος
Το δρώμενο της καμήλας
Η πρωτοχρονιά σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου και το ξεκίνημα μιας νέας έτσι οι συμβολικές λέξεις και πράξεις που συνοδεύουν τα διάφορα έθιμα αποσκοπούν στην εξασφάλιση, για κάθε οικογένεια αλλά και για ολόκληρη την κοινότητα, της ευτυχίας για την καινούρια χρονιά. Το έθιμο που συγκινούσε ιδιαίτερα τους βορειοθρακιώτες, ήταν οι “καμήλες”, με τις ανθρωπομορφικές και ζωομορφικές μεταμφιέσεις. Συμμετείχαν μόνο οι άνδρες, και η οργάνωσή του αφορούσε τα παλικάρια του χωριού. Τα πρόσωπα του εθίμου ήταν ο “ντιβιτζής” (καμηλιέρης) το κύριο πρόσωπο, και η καμήλα “. Το “θίασο” συνόδευε ο γκαϊντατζής ή ο φιουρτζής.
Το φθινόπωρο όταν λιγόστευαν οι δουλειές ξεκινούσαν να οργανώνονται δειλά-δειλά οι σάρτες (ομάδες) ανδρών για τα τραγούδια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Οι παρέες αυτές καθώς και ο ντιβιτζής με την καμήλα περιέρχονταν τα σπίτια του χωριού και τραγουδούσαν την παραμονή της πρωτοχρονιάς το τραγούδι του Αγίου Βασιλείου αλλά και τραγούδια παινέματα για κάθε μέλος της οικογένειας. Υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός τραγουδιών που περιελάμβανε όλα τα πρόσωπα του κοινωνικού περίγυρου Στους δρόμους του χωριού αντηχούσε το τραγούδι «Στη Βάρνα και στο Δούναβη βαρά βαγμούρα βάζει, ένας του λέ(ει) είν’ άνιμους κι άλλους βαρύς χειμώμας – ούδ’ άνιμους είνι αυτός κι ουδέ βαρύς χειμώνας – αυτός είνι τ’ Μιχαλ(η) Μπεή η υιός που πουλιμά τουν τούρκου», Οταν έμπαιναν στην αυλή του σπιτιού ο ντιβιτζής, αφού ευχόταν χρόνια πολλά στο αφεντικό που τους καλοσώριζε, χόρευαν, εκτελούσαν διάφορες κωμικές πράξεις και τελείωναν με το συμβολικό θάνατο και την ανάσταση της καμήλας: Ο ντιβιτζής έπαιρνε το χρηματικό φιλοδώρημα, και η στιχομυθία τελείωνε με ευχές για καλή δύναμη και καλή σοδιά.Το ξημέρωμα και αφού οι σάρτες και η καμήλα είχαν περάσει από τα τελευταία σπίτια κατέληγαν στο μεσοχώρι όπου ήταν συγκεντρωμένο όλο το χωριό, άνδρες, γυναίκες, γέροι παιδιά, περιμένοντας την καμήλα και ακολουθούσε πάνδημος χορός. Το κατ ‘εξοχήν τραγούδι της εκδήλωσης αυτής είναι οι «καμήλες»«Καλές καμήλες, Καλά κορτσούδια, καλά κορτσούδια Καλά παλκάρια».
Το δρώμενο παρουσίασε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Τρικάλων Ημαθίας, χόρεψαν οι σύλλογοι, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Τρικάλων Ημαθίας, Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης Λάρισας, Σύλλογος ,διατήρησης και προβολής της παράδοσης της Ανατολικής Ρωμυλίας, Βόλου, Σύλλογος «Πρόοδος» Αδένδρου, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Παλιάς Πέλλας, Σύλλογος Γυναικών Δικαίων Έβρου
Οι χοροί που χόρεψαν ήταν Συγκαθιστός, Ζερβοδέξος, Στις τρείς, Μπαϊντούσκα, Ζωναράδικος
Η μέρα της Μπάμπως
Το έθιμο αυτό τελούνταν, στις πόλεις και τα χωριά της Βόρειας Θράκης, στις 8 Ιανουαρίου που είναι η γιορτή της Αγίας Δομνίκης ή Δόμνης . Τιμώμενο πρόσωπο εκείνη τη μέρα ήταν η μαμή ή μπάμπω όπως την έλεγαν, που την τιμούσαν ιδιαίτερα οι γυναίκες, προπάντων εκείνες που τις “μπάμπευε” τις ξεγεννούσε. Τη μέρα αυτή (που σχετίζεται και με παράλληλα έθιμα γυναικοκρατίας η παρουσία των ανδρών ήταν απαγορευμένη) γίνονταν μια σειρά από εκδηλώσεις.
Το πρωί οι γυναίκες που είχαν γεννήσει εκείνη τη χρονιά, αλλά και όσες είχαν μικρά παιδιά, έπαιρναν μια κανάτα νερό, σαπούνι, πετσέτα και πήγαιναν στο σπίτι της μπάμπως. Εκεί της έριχναν νερό να πλύνει τα χέρια της, και αφού της φιλούσαν το χέρι, της έδιναν δώρα, Ύστερα επέστρεφαν στο σπίτι, μαγείρευαν και ξαναπήγαιναν το μεσημέρι με φαγητά και κρασί. Αφού έτρωγαν και έπιναν, άρχιζαν το τραγούδι και το χορό, στη συνέχεια σχηματίζοντας πομπή με σκωπτικά τραγούδια χορό και κρασί την περιέφεραν στην πλατεία όπου συνεχιζόταν ο χορός. Μετά το πέρας της πομπής ακολουθούσε γλέντι «κεκλεισμένων των θυρών».
Το δρώμενο παρουσίασε ο σύλλογος Λειβαδιάς Σερρών και χόρεψαν οι σύλλογοι, Σύλλογος «Η Μπάμπω» Λειβαδιάς Σερρών, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Σκεπαστού Θεσσαλονίκης, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Κίτρους Πιερίας, Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγείρου Κομοτηνής, Σύλλογος Καλίνδριας Κιλκίς, Σύλλογος Αγίου Αθανασίου Δράμας, οι δε χοροί που χόρεψαν ήταν Χεριάτικος Τραμπανιστός, Ζερβός, Σφαρλής, Τραμπανιστός, Τρεμουλιαστός, Καλλινίτικος.
Ρουμπάνα (Λαζαρίνες)
Το Πάσχα, από τις μεγαλύτερες χριστιανικές γιορτές, γιορταζόταν στα χωριά της Ανατολικής Ρωμυλίας με τριήμερο “χορό” στο μεσοχώρι. Η προετοιμασία για το Πάσχα περιελάμβανε μια σειρά από εθιμικές προδιαγραφές που άρχιζαν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η όλη γιορτή τελείωνε με χορό στην πλατεία του χωριού και τις τρεις μέρες του Πάσχα. Ο “χορός” στην πλατεία ξεκινούσε μετά το μεσημέρι και κρατούσε ώς τη δύση του ηλίου συνοδευόταν πάντοτε από όργανα. Από τα έθιμα της περιόδου του Πάσχα ξεχωρίζει το έθιμο της «ρουμπάνας»όπως το συναντούμε στους πρόσφυγες από το Μεγάλο και Μικρό Μοναστήρι της Βόρειας Θράκης. Το έθιμο της ρουμπάνας τελούσαν το Σάββατο του Λαζάρου οι νέες της παντρειάς, οι οποίες και αναλάμβαναν την οργάνωση και τέλεσή του. Πέρα από τη θρησκευτική του διάσταση είχε έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, γιατί έδινε την ευκαιρία στις νέες για μιαν επίσημη τελετουργική έξοδο από το σπίτι και τη δυνατότητα να επιδείξουν τις ικανότητές τους στο τραγούδι και το χορό, που ήταν βασικά του στοιχεία. Το κύριο μέρος του εθίμου ξεκινούσε το μεσημέρι του Σαββάτου. Οι κοπέλες, ντυμένες και στολισμένες συγκεντρώνονταν στην πλατεία του χωριού όπου εξέλεγαν τη «νούνα» που θα ήταν η αρχηγός της «ομάδας», στη συνέχεια επισκέπτονταν όλα τα σπίτια του χωριού. Στο δρόμο τραγουδούσαν ειδικά τραγούδια για το δρόμο, ως την είσοδο του σπιτιού.Μπαίνοντας στην αυλή τραγουδούσαν: Για έβγα μουρ μάλι (μάνα), να ειδής τουν τσιουμπάνη, πως λαλεί ν’ καβάλα. Φτάνοντας στην πόρτα του σπιτιού στέκονται δυο κοπέλες από τη μια πλευρά της πόρτας και δυο από την άλλη και τραγουδούν τραγούδια, παινέματα, για τα μέλη της οικογένειας.
Έν τω μεταξύ τα άλλα κορίτσια βάζουν το καλάθι που έχουν μαζί τους στη μέση της αυλής και χορεύουν, γύρω από αυτό τραγουδώντας ειδικά, για την περίσταση, τραγούδια μέχρι να πάρουν τα σχετικά φιλοδωρήματα οπότε φεύγουν για άλλο σπίτι. Φεύγοντας τραγουδούν το τραγούδι: ια σκάσι, σκάσι τσιουμπάνι, καλίνου ράντου ντιουλμπέρου, κατόπι σ’ κι δεν έρουμι, καλίνου ράντου ντιουλμπέρου. Αφού περάσουν από όλα τα σπίτια του χωριού καταλήγουν στην πλατεία όπου στήνουν χορό και από κει πηγαίνουν, χορεύοντας στο σπίτι της νούνας και συνεχίζουν το χορό στην αυλή της.
Το δρώμενο παρουσίασε ο σύλλογος γυναικών Νέου Μοναστηρίου, χόρεψαν οι σύλλογοι Σύλλογος Γυναικών Νέου Μοναστηρίου, Σύλλογος Κυπρίνου Έβρου, Σύλλογος Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης, Σύλλογος «Καβακλί» Κουφαλίων, Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών Κορινού, Σύλλογος Μανδρών Κιλκίς. Οι χοροί που χόρεψαν ήταν οι Μπογδάνος , Μπαϊντούσκα, Μιλίσω, Στις τρείς, Ζωναράδικος.
Δρώμενα του γάμου
Η χαρά (ο γάμος)
Ο γάμος ή “χαρά”, γεγονός ορόσημο στη ζωή του ανθρώπου, αποτελούσε εύλογα μιαν από τις σπουδαιότερες περιστάσεις για χορό. Ο γάμος άρχιζε με το προξενειό, προχωρούσε με τον αρραβώνα και κατέληγε με τα στεφανώματα και το γλέντι της δευτέρας (ή αντίχαρα). Ο γάμος περιλάμβανε μια σειρά από έθιμα, όπου η χρησιμοποίηση συμβόλων και συμβολικών πράξεων αποσκοπούσε στο να δημιουργήσει συνθήκες ομαλής διάβασης από τη μια κοινωνική κατάσταση στην άλλη
Το ξύρισμα του γαμπρού
Το Σάββατο το απόγευμα στο σπίτι του γαμπρού -με συμμετοχή και συγγενών της νύφης- γινόταν το ξύρισμα του γαμπρού. Και η διαδικασία αυτή συνοδευόταν από μια σειρά εθιμικές και χορευτικές πράξεις, που αποσκοπούσαν στο να εξασφαλίσουν δύναμη και ευημερία στο γαμπρό και αποτροπή κάθε κακού. Προτού καθίσει ο γαμπρός για το ξύρισμα, τον περνούσαν από τα “μιτάρια” (εξαρτήματα του αργαλειού) τρείς φορές. Μετά τον έβαζαν να καθίσει στην καρέκλα και στα πόδια του τοποθετούσαν ένα “σίδερο” να πατάει. Στη διάρκεια του ξυρίσματος έπαιζε η γκάιντα ή τραγουδούσαν οι γυναίκες τραγούδια ειδικά για την περίπτωση. Μετά το γαμπρό ξυρίζονταν άλλα δύο άτομα, για να συμπληρωθεί ο αριθμός τρία.Όταν τέλειωνε το ξύρισμα, ο γαμπρός με το μπαϊράκι στο χέρι και με τη συνοδεία της γκάιντας χόρευε ζωναράδικο χορό κάνοντας τρεις γύρους, ενώ οι παρευρισκόμενοι τον ακολουθούσαν. Ακολουθούσε γλέντι.
Το πέταγμα του μήλου
Όταν πλησίαζε η ώρα για τα στέφανα και ο γαμπρός ήταν έτοιμος, σχηματιζόταν πομπή με συμμετοχή όλων των συγγενών από το σπίτι του γαμπρού με κατεύθυνση προς το σπίτι του κουμπάρου. Σ’ όλη τη διαδρομή τα όργανα, που προηγούνταν της πομπής, έπαιζαν τον συγκαθιστό, ενώ ό μπράτιμος με το μπαϊράκι, καθώς και τα νεότερα άτομα χόρευαν συνέχεια. Εκεί ο κουμπάρος, που τους περίμενε, τους κερνούσε και στη συνέχεια η πομπή κατευθυνόταν στο σπίτι της νύφης με τη συμμετοχή του κουμπάρου και των καλεσμένων του. Όταν η πομπή έφθανε εκεί και έμπαινε στην αυλή, η νύφη εμφανιζόταν στην είσοδο του σπιτιού και πέταγε το “μήλο”. Όλοι προσπαθούσαν να πιάσουν το μήλο, γιατί θεωρούνταν τυχερό γι’ αυτόν που θα το έπαιρνε.
Το δρώμενο παρουσίασε ο σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Γιαννιτσών και χόρεψαν οι σύλλογοι, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Γιαννιτσών, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Κουφαλίων, Καλλιτεχνικός Όμιλος Χαλκηδόνας, Σύλλογος Αρχοντικού Γιαννιτσών, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Βόλου, Σύλλογος «Ανατολική Ρωμυλία» Αλεξανδρούπολης και οι χοροί που χόρεψαν ήταν, Συγκαθιστός , Ζερβοδέξος, Μπαμπαϊτικο η Καστρινό, Ένα – δύο- τρία , Ζαβρατένο-Τσέστος.
Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011
Waterland Άυγουστος 2011
Την Κυριακή 28 Αυγούστου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγείρου οργάνωσε για ακόμη φορά για τους μικρούς του φίλους ( παιδικό χορευτικό και όχι μόνο) μονοήμερη εκδρομή στην Waterland στους Ταγαράδες Θεσσαλονίκης, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά υδάτινα πάρκα της Ελλάδας.
Οι εγκαταστάσεις της με τις πισίνες,τις απολαυστικές νεροτσουλήθρες και όλα τα άλλα παιχνίδια προσφέρονται για πολλές ώρες χαράς, παιχνιδιού και ξεγνοιασιάς για μικρούς και μεγάλους.
Φανταστική μέρα,φανταστική παρέα, πολύ νερό και πάρα πολύ παιχνίδι.!!!!!!
Οι εγκαταστάσεις της με τις πισίνες,τις απολαυστικές νεροτσουλήθρες και όλα τα άλλα παιχνίδια προσφέρονται για πολλές ώρες χαράς, παιχνιδιού και ξεγνοιασιάς για μικρούς και μεγάλους.
Φανταστική μέρα,φανταστική παρέα, πολύ νερό και πάρα πολύ παιχνίδι.!!!!!!
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)